Prostat Spesifik Antijen (PSA) Nedir?
PSA, prostat bezi tarafından üretilen bir proteindir. Hem sağlıklı prostat hücreleri hem de prostat kanseri hücreleri bu proteini üretebilir. PSA testi, kandaki PSA seviyesini ölçerek prostat sağlığı hakkında bilgi veren bir kan testidir. Bu test, prostat kanseri taramasında, kanser tedavisi gören hastaların takibinde ve iyi huylu prostat büyümesi (BPH) gibi diğer prostat hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır.
PSA Normal Değerleri Nelerdir?
PSA değerleri genellikle nanogram/mililitre (ng/mL) olarak ifade edilir. "Normal" kabul edilen PSA değerleri kişiden kişiye değişebilir ve yaşla birlikte artış gösterebilir. Aşağıda genel kabul görmüş yaşa göre normal PSA aralıkları verilmiştir: - 40-49 yaş: 0-2.5 ng/mL
- 50-59 yaş: 0-3.5 ng/mL
- 60-69 yaş: 0-4.5 ng/mL
- 70 yaş ve üzeri: 0-6.5 ng/mL
Ancak şunu unutmamak gerekir ki: - Bu değerler kesin sınırlar değildir. PSA seviyesi 4 ng/mL'nin altında olsa bile prostat kanseri olan kişiler bulunabilir.
- PSA seviyesi 4 ng/mL'nin üzerinde olan birçok erkekte de prostat kanseri çıkmayabilir. Yüksek PSA, prostat iltihabı (prostatit) veya iyi huylu prostat büyümesi (BPH) gibi kanser dışı durumlardan da kaynaklanabilir.
- PSA'nın zaman içindeki değişimi (PSA hızı) ve PSA'nın serbest/total oranı gibi ek faktörler de doktorunuz tarafından değerlendirilir.
PSA Testi Nasıl Ölçülür?
PSA testi basit bir kan testidir. İşlem şu şekilde gerçekleşir: - Test için genellikle özel bir hazırlık gerekmez. Ancak, doktorunuz test öncesi bazı talimatlar verebilir.
- Bir sağlık profesyoneli (hemşire veya teknisyen) kolunuzdaki bir damardan kan örneği alır.
- Alınan kan örneği, PSA seviyesinin ölçüleceği bir laboratuvara gönderilir.
PSA testinin doğruluğunu etkileyebilecek faktörler şunlardır: - Prostat Biyopsisi: Biyopsiden sonraki haftalarca PSA seviyeleri yüksek çıkabilir.
- Prostat Muayenesi (DRE): Muayeneden hemen sonra yapılan test, PSA seviyesinde hafif bir artışa neden olabilir.
- Prostat İltihabı (Prostatit) veya İdrar Yolu Enfeksiyonu: Bu durumlar PSA seviyelerini önemli ölçüde yükseltebilir.
- Bazı İlaçlar: Prostat büyümesi için kullanılan Finasterid veya Dutasterid gibi ilaçlar PSA seviyelerini düşürebilir.
- Ejakülasyon: Testten 24-48 saat önceki ejakülasyon PSA seviyelerini hafifçe yükseltebilir.
Önemli Uyarılar
- PSA testi bir tarama testidir, kesin tanı koydurmaz. Anormal bir PSA sonucu, mutlaka prostat kanseri olduğunuz anlamına gelmez.
- PSA sonucunuz ve ne anlama geldiği konusunda mutlaka bir üroloji uzmanına (prostat hastalıkları konusunda uzmanlaşmış doktor) danışmalısınız.
- Doktorunuz, PSA sonucunuzu, prostat muayenenizi, yaşınızı, aile öykünüzü ve diğer risk faktörlerinizi bir arada değerlendirerek size en uygun takip veya tedavi planını oluşturacaktır.
|
